Stevin Seminar: de ontdekkers van de hemel

Er is iets bijzonders aan de hand met de sterrenkunde in Nederland. Ondanks zijn bewolkte klimaat en dichte bebouwing is Nederland op astronomisch gebied een grootmacht, en dat al een eeuw lang, met kopstukken als Kapteyn, Minnaert en Oort. Hoe komt dat? Wie waren die mensen? En waarom werd juist de Nederlandse sterrenkunde zo succesvol?

Het seminar vindt plaats naar aanleiding van het nieuwe boek van wetenschapshistoricus David Baneke, verbonden aan het Descartes Centrum, over de Nederlandse sterrenkunde in de twintigste eeuw.

De middag staat onder voorzitterschap van Jeroen van Dongen (UvA-HHS) en zal behalve een presentatie van David Baneke bestaan uit reflecties vanuit sterrenkundig en historisch perspectief.

De reflectie vanuit de sterrenkunde zal worden verzorgd door emeritus hoogleraar astrofysica Ed van den Heuvel, die in 1995 de Spinozaprijs won. De historische reflectie wordt gegeven door Abel Streefland, die aan een proefschrift werkt over Jaap Kistemaker en de Nederlandse uraniumverrijking na 1945.

Na afloop borrel in The Basket

In De ontdekkers van de hemel analyseert David Baneke de ontwikkeling van de sterrenkunde in Nederland vanaf de negentiende eeuw tot nu. Hij beschrijft wat er in verschillende periodes van wetenschap werd verwacht, wat de dromen en ambities waren, en welke rol de overheid speelde.

Het verhaal van de sterrenkunde is verweven met de politieke, economische en culturele geschiedenis. Wereldoorlogen, wederopbouw en de koude oorlog speelden een rol, net als het idealisme van de jaren zeventig, het marktdenken dat daarop volgde, en de internationale opstelling van Nederland als ambitieus maar klein land.

Uiteindelijk probeert De ontdekkers van de hemel een antwoord te geven op de vraag waarom we überhaupt aan sterrenkunde doen.

David Baneke studeerde geschiedenis en werkte als wetenschapshistoricus aan verschillende Nederlandse universiteiten en op het Smithsonian Air and Space Museum in Washington. In 2008 publiceerde hij Synthetisch denken: natuurwetenschappers over hun rol in een moderne maatschappij, 1900-1940.